پتهدوزی و ابزارهای مورد استفاده در پته
پتهدوزی یا سلسله‌دوزی یکی از سوزن‌دوزی‌های رایج در کرمان است. این هنر بر روی پارچه پشمی به نام شال یا عریض کار می‌شود.
پتهدوزی چیست؟
پتهدوزی یکی از سوزن‌دوزی‌های رایج در کرمان است که به آن، سلسله‌دوزی نیز گفته می‌شود. بستر لازم برای پتهدوزی، پارچه‌ای پشمی به نام شال یا عریض است که در اندازه‌های مختلفی تهیه می‌شود. دوخت‌های مورد استفاده در پتهدوزی عبارت است از ساقه‌دوزی، پتک‌دوزی، برگ‌دوزی و رودوزی.
پتهدوزی متعلق به کدام استان است؟
هنر بافت و دوخت از قدیمی‌ترین هنرهای استان کرمان است. سفرنامه ژان شاردن که چندین مرتبه در دوره صفوی به ایران سفر کرده است، شاهدی بر این مدعاست. وی چنین می‌نویسد که “بهترین کارگاه‌های قالی ایران در کرمان و سیستان است”. پته یکی از اصیل‌ترین هنرهای استان کرمان است که متاسفانه آثاری از گذشته این هنر بر جای نمانده است.
قدیمی‌ترین اثر پته ایران در کجاست؟
به دلیل اینکه از گذشته تا حال، ماده اولیه پته از پشم حیوانات اهلی بوده و اصولا پارچه در مقابل عوامل جوی از استحکام لازم برخوردار نیست، اثر فاخری از پته که بتوان قدمت آن را به گذشته‌های دور رسانید، بر جای نمانده است. در حال حاضر قدیمی‌ترین اثر هنر پتهدوزی مربوط به قطعه پته‌ای است که در مقبره شاه نعمت الله ولی در ماهان کرمان نگهداری می‌شود. طول این اثر، ۳۵۵ و عرض آن ۲۱۰ سانتی‌متر است که در حدود ۱۱۰ سال پیش به دست زنان کرمانی دوخته شده است. این اثر یکی از پیچیده‌ترین آثار هنری در حوزه پتهدوزی است که تا کنون به دست آمده است.
آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی. محل قرارگیری قدیمی‌ترین پته ایران
ابزار دوخت در پتهدوزی
پارچه پشمی
به پارچه پته، شال کشمیری یا عریض گفته می‌شود. شال یا عریض در رنگ‌های شتری، سبز، قرمز، سرمه‌ای و سفید یافت می‌شود.
نخ دست‌ریس با رنگ‌های متنوع
در اصطلاح فن پتهدوزی، به نخ پته، ریس گفته می‌ود. ریس از کلمه ریسیدن مشتق می‌شود. ریس از ریسیدن نخ به صورت دستی به دست می‌آید.
سوزن
معمولا برای دوخت پته از سوزن تپستری با شماره های ۲۴، ۲۵ و ۲۶ استفاده می‌شود.
کاربن یا شابلن
معمولا در قدیم برای انتقال طرح از روز کاغذ به سطح شال یا عریض (مرحله گرته‌زنی) از خاک زغال یا پودر گچ استفاده می‌شد. اما امروزه از کاربن یا شابلن برای این امر استفاده می‌شود.
انگشتانه
انگشتانه، وسیله‌ای فلزی است که در هنگام دوخت پته، از انگشت درگیر در دوخت، محافظت می‌کند.
نخ‌چین
نخ‌چین وسیله‌ای فلزی است که از آن برای چیدن نخ در هنگام کار بر روی پته استفاده می‌شود. 
خیلی جالب بود
مقاله فوق العاده ای بود. خیلی یاد گرفتم. اگر می شه فیلم آموزشی پته رو هم بگذارید. لطفا از مواد اولیه و ابزار پته دوزی هم مطلب بگذارید. اگر برای هر کدوم از اصطلاحات عکس بگذارید، فکر می کنم خیلی بیشتر می شه یاد گرفت.
ممنون از سایت خوبتون.
ممنون از توجه شما، به زودی مقاله ای در رابطه با مواد و ابزار پته دوزی در همین صفحه قرار داده خواهد شد. اصلاحات مورد نظر شما نیز به زودی بر روی این مقاله انجام خواهد گرفت. فیلم های آموزشی توسط تیم تولید محتوای پارسی کرفت در حال آماده سازی است.
ممنون که با کامنت های دلگرم کننده اتان از ما حمایت میکنید.
در ضمن چه جوری می شه ابزار پته رو خریداری کرد؟ از کجا؟
بزودی از طریق فروشگاه وبسایت در صفحه مربوط به پته قرار خواهد گرفت.
آیا پته اصالتا مال کرمان هست؟ یا شهرهای دیگه ای هم این صنعت دستی رو دارند؟
سلام بر شما, ممنون از توجه شما به مقاله هنر پته دوزی.
پته دوزی هنر اصیل شهر کرمان است, مانند هنر بلوچ دوزی که اصالتا مربوط به سیستان و بلوچستان هست. البته با توجه به اینکه این هنر زیر مجموعه رودوزی های سنتی ایران محسوب می شود, علاقمندان خود را در هر یک از شهرهای ایران دارد و هنرمندان متعددی در شهرهای دیگر هم به این هنر ها مشغولند.
پتک رو می شه با عکس نشون بدید؟
من توی اصفهان زندگی می کنم. می خوام پارچه شال بخرم. از کجا خرید کنم؟ توی اصفهان هست؟
مطلبتون خیلی مفید بود. ممنون.
چه مدت طول می کشه، پته مقدماتی رو یاد بگیریم؟ بیشتر از دو ماه طول می کشه؟
مدت زمان یادگیری پته ۱۰جلسه ۱ساعته هست.